Ҳадислардан ҳикмат излашнинг нимаси яроқсиз?

Ҳадислардан ҳикмат оламиз дегувчилар, ўта жиддий чалкаш ва ички зиддият ичида. Мен, Қуръондан мисоллар келтириш орқали, уларнинг бу усулидаги зиддиятларни кўрсатишга ҳаракат қиламан.
Aллоҳ таоло бизга Қуръонда икки китобдан мисоллар келтиради. Зиддиятни кўриш жиҳатидан бу мисоллар ўта муҳим… Aллоҳ мисол келтирган бу икки китобдан дин пешволари мисол келтирмаслиги ва ҳикмат изламаслигини зотан биламиз.

Aллоҳ Таоло Таврот ва Инжилдан мисоллар келтиради!

48:29: “Муҳаммад Аллоҳнинг Расулидир. У билан бирга бўлганлар кофирларга шиддатли, ўзаро раҳимдилдирлар. Уларни Аллоҳдан фазл ва розилик тилаб, рукуъ ва сажда қилган ҳолларини кўрурсан. Уларнинг сиймоси сажда асаридан юзларида (балқийдир). Ана ўша, уларнинг Таврот ва Инжилдаги мисолларидир. Бу худди уруғини ёриб чиқариб, қувватланиб, йўғонлашиб, поясида тик туриб, деҳқонларни ажаблантирган бир экинга ўхшайдир. Кофирларнинг ғазабини қўзиш учун. Аллоҳ улардан иймон келтириб ва солиҳ амалларни қилганларга мағфират ва улуғ ажрни ваъда қилди”.

Юқоридаги оятда кўриб турганингиздек, Aллоҳ Таврот ва Инжилдан мисоллар келтиради. Қуръонга кўра, Таврот ва Инжил бугун ҳам ўрнак берилиши мумкин бўлган ва ичида ҳикмат бўлган китоблардир. Шундай экан, Таврот ва Инжилда ҳикмат йўқ деб ким даъво қила олади?
Юқоридаги оятда Аллоҳ Таоло Инжил ва Тавротдан мисол келтиргани учта гўзал парчани олайлик. Бормикан ҳикмат, кўрайлик-чи!

Инжилдан Ҳикматли Сўзлар

Олдин Матто 23-бобдан бир иқтибос:

"Ҳолингизга вой, эй тафсирчилар ва фарзийлар! Сизлар иккиюзламачисизлар! Сизлар ялпиз, укроп ва зирадан ушр берасизлар, аммо қонуннинг адолат, шафқат ва имон каби энг муҳим таълимотларини писанд қилмайсизлар. Буларнинг бирини бажара туриб, иккинчисини ҳам ташлаб қўймаслигингиз керак эди. Ҳой кўр етакчилар! Сизлар ичимлигингиздан чивинни сузиб оласизлар, аммо туяни бутунлигича ютиб юборасизлар!"

Яна Маттодаги ҳикматлардан гўзал бир ўрнак:

"Яхши одам яхши хазинасидан яхши нарсалар қилади. Ёмон одам эса ёмон хазинасидан ёмон мисоллар келтиради. Негалигини сенга айтаман: одамлар айтган ҳар бир бўш сўз учун қиёмат куни ҳисобдор бўладилар. Чунки сиз ўз сўзларингиз учун айбдор бўласиз ва ўзингизнинг сўзларингиз учун айбдор бўласиз”.

Қаранг, иккала иқтибосда ниҳоятда ҳикматли сўзлар бор. Биринчи иқтибосда биз руҳонийларнинг танқидини кўрамиз. Жуда доно ва ҳикматли танқид, шундай эмасми?
Иккинчи иқтибосда эса "Сўзингизга хушёр бўлинг, айтаётган гапингизга диққатли бўлинг", дейилиб, тилга эҳтиёт бўлишимиз кераклиги жуда чиройли баён қилинган. Руҳонийларни ўша даврда ҳам, бугун ҳам, асосий масала эмас, балки майда икир-чикирлар билан машғул. Танқиднинг энг гўзал намуналаридан.

Тавротдан Намуналар:
Мазмурлар:1 дан ўрнак:

"Барака топгур, фосиқларнинг маслаҳати билан юрмайдиган, гуноҳкорларнинг йўлида турмайдиган, масхара қилувчиларнинг уюшмасида ўтирмайдиган киши. Aммо унинг роҳати Тангри шариатида бўлиб, кеча-ю кундуз унинг шариатини ардоқлайди. Бу оқимлар четига экилган дарахтга ўхшайди. У мавсумда ўз мевасини беради ва унинг барги йўқ. У қилган барча ишлар яхши кетмоқда. Ёвузлик бу каби эмас, лекин у ер супурадиган ва олиб кетадиган сомон тўпига ўхшайди. Шу сабабли фосиқлар қиёмат кунида гуноҳкорлар ва солиҳлар жамоасида турмайдилар. Aлбатта, Роббинг солиҳларнинг йўлини билгувчидир. Aммо ёвузларнинг йўли йўқолади”.

Кўриб турганингиздек, Инжил ва Тавротда Aллоҳ Қуръонда берган мисолларга ўхшаш гўзал мисоллар ва ҳикматли сўзлар бор. Aммо дин пешволари на Инжилда, на Тавротда ҳикмат излаётганини кўрмассиз.

У ҳолда мен ушбу саволни беришга мажбурман:
Нега Таврот ва Инжилда ҳикмат изламайсиз?
Нима учун биз Aллоҳ ва унинг пайғамбарларига қарши туҳматлар билан тўла китоблардан ҳикмат излашимизни талаб қилаётганлар, Aллоҳ томонидан нозил қилинган ва Қуръонда ҳам мисоллари келтирилган Таврот ва Инжилда нега ҳикмат изламайдилар?
Ёки суннийлар нима учун шиа китобларида ҳикмат изламайди, шиалар эса сунний китобларида нега ҳикмат изламайди? Дин пешволарининг бу тутуруқсизлигига қаранг…

Дин пешволари ўз ҳимоясига не дея олади?

"Таврот ва Инжилда ҳикмат излаб бўлмайди, чунки уларда тўғри ва нотўғри қоришиб кетган!" дейишади.
Бу гаплари ҳақ деб ҳам фараз қилайлик. Хўш, нега унда худди шундай тўғри ва нотўғри қоришиб кетган ҳадис китобларида ҳикмат излаяпсиз? Бу ўта муҳим масала.
Кўриб турганингиздек, Фатҳ сураси 29-оятида Aллоҳ таоло Инжил ва Тавротдан мисоллар келтиради. Aммо дин пешволари Таврот ва Инжилдан мисоллар келтирмайди. Сабабини сўрасангиз, "Биз Таврот ва Инжилдан мисоллар келтира олмаймиз, чунки унга бошқа нарсалар ҳам аралашиб кетган, ишониб бўлмайди”.
Aгар рост ва ёлғон маълумотлар аралашган манбаларда ҳикмат изламаймиз қоидангиз бўлса, нега ҳадис китобларига ҳам айни муносабатни кўрсатмайсиз?
Aгар ҳикмат излаш шарт ва зарур бўлса, Aллоҳнинг ваҳийси Таврот ва Инжилда излаш керак эмасми?

Aллоҳ мисоллар келтирган Таврот ва Инжилда ҳикмат изламаган дин пешволари, ҳадис китобларида ҳикмат излаши тутуруқсизлик эмасми?